همه چیز درباره شب یلدا + مدل سفره شب یلدا
شب یَلدا یا شب چلّه یکی از کهنترین جشنهای ایرانی است.
در این جشن، طی شدن بلندترین شب سال و به دنبال آن بلندتر شدن طول روزها در نیمکرهٔ شمالی، که مصادف با انقلاب زمستانی است، گرامی داشته میشود. نام ديگر این شب چِلّه ميباشد، زیرا برگزاری این جشن، یک آیین ایرانیاست. یلدا به زمان بین غروب آفتاب از ۳۰ آذر یعنی آخرین روز پاییزتا طلوع آفتاب در اول ماه دی یعنی نخستین روز زمستانگفته میشود. خانوادههای ایرانی در شب یلدا، معمولاً شامی فاخر و همچنین انواع میوهها و رایجتر از همه هندوانه و انار را مهیا و دور هم سرو میکنند. پس از سرو تنقلات، شاهنامهخوانی، قصهگویی بزرگان خانواده برای دیگر اعضای فامیل و همچنین فالگیری با دیوان حافظ رایج است.
تاریخچه شب یلدا :
اجداد ما این شب را تا به صبح به جشن و پایکوبی به گرد آتش میپرداختند؛ بر خوانی الوان از میوههایی چون هندوانه، خربزه، انار، سیب، خرمالو و به مینشستند. هرچند که زندگی ماشینی و گرفتاریهای روزمره ، موجب ایجاد فاصله میان مردم ایران با سنتها و آیینهای گذشته شده، اما هنوز هم جلوههایی از سنتهای ویژهی ایران باستان در ایامی مانند شب یلدا به چشم میخورد. جشن یلدا در ایران امروز نیز با گرد هم آمدن و شب نشینی اعضای خانواده و اقوام در کنار یکدیگر برگزار میشود. آیین شب یلدا یا شب چله، خوردن آجیل مخصوص، هندوانه، انار و شیرینی و میوه های گوناگون است که همه جنبهی نمادی دارند و نشانهی برکت، تندرستی، فراوانی و شادکامی هستند. در این شب هم مثل جشن تیرگان، فال گرفتن از کتاب حافظ مرسوم است. حاضران با انتخاب و شکستن گردو از روی پوکی و یا پُری آن، آیندهگویی می کنند؛ بزرگان نیز با داستان سرایی و متلگویی، کوچکترها را بر سر ذوق میآورند. گذشتگان ما، تمام شب را در پرتو چراغ و نور و آتش میگذراندند تا اهریمن فرصت دژخویی و تباهی نیابد.
آداب و رسوم شب یلدا :
قصه گویی یا قصه خوانی در شب یلدا
همچنین در بیشتر شهرهای ایران قصه گویی و نقل خوانی در شب چله رسم است. بزرگترها در این شب حکایت ها را خوانده و کوچکترها گوش فرا می دهند. این قصه خوانی در یلدا، شیرینی خاصی دارد و باعث می شود که افراد خانواده بیشتر دور هم جمع شوند.
فال حافظ و شاهنامه خوانی:
از رسم و رسومات بی نظیر شب یلدا، «فال حافظ گرفتن» است. اگر رسمها و آیینهای دیگر یلدا را میراثی از فرهنگ چند هزار ساله بدانیم، ولی فال حافظ گرفتن در شب یلدا در سدههای اخیر به رسمهای شب یلدا افزوده شده است. شاهنامه خوانی و قصه گویی پدربزرگ و مادربزرگ دور کرسی برای کوچکترها نیز، از آیینهای یلدا است که خاطرات شیرینی برای بزرگسالی آنها فراهم میآورد.
میوه های شب یلدا:
هندوانه: هندوانه یادآور گرمای تابستان و حرارت خورشید است. باور قدیمیان بر این بوده که اگر مقداری هندوانه در شب یلدا بخورید، در سراسر زمستان، سرما و بیماری بر شما غلبه نخواهد کرد و این باور، با خواص هندوانه که سرشار از ویتامین های a و b و c است، مطابقت دارد. هندوانه همچنین قاچهای مدور میخورد و چون خورشید، یادآور گرمای تابستان و فرونشاندن عطش است.
انار: این میوه در سفره شب یلدا نماد شادی و زایش و تولد است. انار میوهای خون ساز است و به کسانی که رنگ پریده و ضعیف هستند، توصیه میشود آب انار بنوشند. سیستم دفاعی بدن را تقــویت میکند و موجب افزایش انرژی و تصفیه خـون میشود و رنگ و روی کسی را که آب انار میخورد، زیبا و شاداب میکند؛ به همین دلیل انار را نماد زایش و شادی میدانند.
میوه خشک : در برخی مناطق کشور، از میوه خشک نیز در کنار آجیل شب یلدا استفاده می شود. میوه های خشک منبع غنی ویتامین های A ، B و املاح معدنی مانند آهن، فسفر، پتاسیم و غیره هستند. این نوع از میوه ها به راحتی هضم شده و باعث تصفیه خون و پاکسازی معده و روده می گردند.
آجیل: آجیل شب یلدا شامل پسته، بادام، فندق و گردو است و در بعضی مناطق از میوههای خشک نیز به عنوان آجیل شب یلدا استفاده میشود. دانههای آجیل سرشار از کالری و ویتامین و مواد معدنی هستند و نمی گذارند افراد پوستشان خراب شود، ریزش مو بگیرند، افسرده شوند یا قدرت بیناییشان کم شود. البته این به شرطی است که در مصرف آن زیاده روی نکنند و خیلی هم شور نباشند و الا موجب چاقی و افزایش وزن میشود!
سفره شب یلدا، «میَزد» (Myazd) نام داشت و شامل میوههای تر و خشک، نیز آجیل یا به اصطلاح زرتشتیان، «لُرک» (Lork) که از لوازم این جشن و ولیمه بود، به افتخار و ویژگی «اورمزد» و «مهر» یا خورشید برگزار میشد. این سفره جنبهی دینی داشته و مقدس بود و از ایزدِ خورشید، روشنایی و برکت میطلبیدند تا در زمستان به خوشی سر کنند و محتویات سفره تمثیلی از آن بود که بهار و تابستانی پربرکت داشته باشند.
در ادامه نمونه هایی از سفره شب یلدا جهت ایده گرفتن شما عزیزان فراهم آورده ایم.
هنوز هیچ دیدگاهی درج نشده است. شما اولین باشید!