پونه کوهی -هفت ویک

پونه کوهی گیاهی از خانواده نعناع است. مرغوب‌ترین نوع پونه وحشی را می‌توان در اطراف و کنار چشمه‌ها پیدا کرد. نام علمی پونه کوهی Origanum Vulgare (اوریگانوم ولگار) است. مرزنجوش یا آویشن کوهی اسامی دیگر پونه کوهی هستند. پونه کوهی برگ‌هایی به شکل بیضی کوچک و گل‌هایی به رنگ سفید و یا صورتی دارند. خواص پونه کوهی برای درمان بیماری‌ها فراوان است. از مهم‌ترین خواص پونه کوهی خاصیت ضد عفونی کنندگی این گیاه دارویی است.

گیاه معطر پونه (پودنه، پونگ، پودینَک، پشه گیاهی، فودنج یا پِدِنه و یا  مرزنگوش یا اورگانو ا) و خوش بو ، با نام انگلیسی Pennyroyal و نام علمی Mentha pulegium گیاهی علفی، گلدار و از خانواده نعناعیان است. گیاه پونه بومی اروپا، شمال آفریقا و خاورمیانه است. این گیاه دارویی در نقاط مختلف دنیا دارای ارقام و گونه‌های متعددی است. گیاه پونه دارای ظاهری شبیه به گیاه نعناع؛ اما با برگ‌های روشن‌تر و کشیده‌تر، بویی قوی و تند و بوته‌ای مقاوم‌تر از نعناع است. این گیاه به صورت انتشارِ ساقه‌های زیرزمینیِ رونده (ریزوم) تکثیر و ازدیاد می‌شود. گل‌های معطر پونه بنفش یا سفید و به صورت خوشه‌ای در طول محور ساقه انتهایی رشد می‌کنند.

• خواص پونه

در ایام قدیم پونه کوهی توسط مردمان خاورمیانه برای درمان بیماری‌های زیر تجویز می‌شد: 

• زخم‌های ایجاد شده روی پوست
• عضلات دردناک
• اسم 
• گرفتگی
• اسهال 
• سو هاضمه
• سرماخوردگی
• افزایش سلامت کلی بدن

دانشمندان برای اثبات تاثیرات دارویی و پزشکی پونه‌ کوهی بر سلامتی انسان، هنوز نیاز به انجام تحقیقات و مطالعه بیشتری نیاز دارند، اما شواهدی وجود دارند که فواید زیر را تایید می‌کنند:

• مبارزه با باکتری‌ها
• تنظیم فشار خون 
• درمان و مبارزه با سرطان
• کاهش عفونت‌ها
• تاثیر انتی اکسیدان های پونه بر سلامتی
• درمان دردهای قاعدگی
• کنترل انگل‌های معده و دستگاه گوارش
• کمک به داشتن قلبی سالم‌تر
•  پونه کوهی اگرچه به طور معمول در مقادیر کم استفاده می شود ، برخی از مواد مغذی مهم را شامل می شود. فقط یک قاشق چای خوری پونه کوهی خشک می تواند حدود 8٪ از نیاز روزانه شما به ویتامین K را تأمین کند.

اگر به عکس پونه کوهی کمی دقت کنید، متوجه خواهید شد که پونه کوهی گیاهی از خانواده نعناع یا Lamiaceae است. هزاران سال است که افراد از خواص این گیاه برای طعم دادن به غذاها و درمان انواع بیماری‌ها در طب سنتی استفاده می‌کنند. یونانی‌ها و رومی‌ها پونه کوهی را با اثر شادی بخش آن می‌شناسند و نام این گیاه نیز از کلمات یونانی “oros” به معنای کوه و “ganos” به معنای شادی گرفته شده است.

این گیاه انواع مختلفی دارد. رایج‌ترین نوع پونه کوهی با نام‌های اویشن اسپانیایی و مرزنجوش وحشی نیز شناخته می‌شود. مردم از این گیاه در رژیم غذایی خود به‌عنوان مکمل‌های طعم‌دهنده و معطر و یا مصلح معطر استفاده می‌کنند. از قدیم نیز ایرانیان عادت داشته‌اند از این گیاه خوش عطر و بو در نوشیدنی دوغ استفاده کنند که آن را بسیار لذیذ می‌کند.

پونه کوهی و پونه وحشی حاوی انواع آنتی‌اکسیدان‌هایی مانند تیمول، کارواکرول، لیمونن، ترپینن، اوسیمن و کاریوفیلن است که خواص این گیاه را ایجاد می‌کنند. این سبزیجات یکی از بهترین چاشنی‌ها برای یک رژیم غذایی سالم است که می‌توانید از آن بهره‌مند شوید.

فرق نعناع و پونه

مهمترین فرق پونه و نعناع در شکل ظاهری این دو گیاه است. پونه برگ‌هایی سبز تیره و کرک‌دار دارد اما نعناع دارای کرک‌های کمی است. هر کدام از این گیاهان خواص فوق‌العاده ای برای بدن انسان دارند

نعناع چیست؟

نعناع یکی از مهم‌ترین سبزی‌های خوراکی و سردسته تیره نعناعیان به شمار می‌آید. این گیاه به دلیل خواص دارویی مهمی که دارد، از قدیم مورد استفاده قرار گرفته است. از جمله خواص نعناع می‌توان به این موارد اشاره کرد:

• از نعناع، اسانسی به نام مانتول استخراج می‌شود که اثر خوشبوکنندگی دارد و در شیرینی‌ها، آب‌نبات‌ها و برخی داروها به کار می‌رود.
• از مانتول برای معالجه التهاب گلو و دهان و مخاط بینی استفاده می‌شود.
• نعناع را به سه شکل دم کرده، خشک شده و سرخ شده مصرف می‌کنند. دم کرده نعناع نفخ معده و روده را از بین می‌برد.
• خشک شده این گیاه برای خوشبو کردن دوغ و ماست و در برخی از غذاها استفاده می‌شود.
• سرخ شده نعناع را برای خوشبو کردن برخی آش‌ها از جمله آش رشته و آش خیار استفاده می‌کنند.

روش تشخیص پونه از نعناع

پونه و نعناع را از طریق بوییدن می‌توان از هم تشخیص داد. پونه پس از مدت کمی که در دهان قرار می‌گیرد، اثری خنک بر جای می‌گذارد اما طعم نعناع گرم و تلخ است.

تفاوت پونه و نعناع

پونه و نعناع در شکل ظاهری و خواص دارای تفاوت‌هایی هستند.

تفاوت در شکل ظاهری

پونه و نعناع در شکل ظاهری با هم متفاوت‌اند. پونه برگ‌هایی به رنگ سبز تیره دارد و پر از کرک است اما نعناع کرک‌های بسیار کمی دارد.

تفاوت در خواص

پونه و نعناع علیرغم شباهت‌هایی که با هم دارند (درمان نفخ شکم و مشکلات معده)، دارای تفاوت‌هایی نیز هستند. از مهم‌ترین این تفاوت‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• نعناع دارای خواص ضدالتهابی است و به افراد مبتلا به آسم و التهابات تنفسی توصیه می‌شود.
• پونه به نسبت نعناع دارای مواد مغذی بیشتری بوده و منبعی غنی از ویتامین‌ها و مواد معدنی است.
• پونه منبعی غنی از ویتامین‌های E و K، اسیدهای چرب امگا ۳ و ۶، آهن، کلسیم، منگنز و منیزیم است.
• افرادی که فشارخون دارند بهتر است پونه را به نعناع ترجیح دهند زیرا سدیم کمتری نسبت به نعناع دارد، پتاسیم موجود در آن ۳ربرابر نعناع، کلسیم موجود در آن ۸ برابر نعناع و منیزیم آن ۴ برابر نعناع است.