گیاه اووکادو -هفت ویک

آووکادو یک میوه پرخاصیت است که فواید زیادی برای بدن و پوست دارد به همین دلیل پرورش آووکادو در خانه یک ایده ی ساده، کاربردی و جالب است.

خواص آووکادو سبب شده است تا این میوه راه ورود خود را به صنایع مختلف دارویی، آرایشی و بهداشتی یافته و نقش مهمی در بین مواد اولیه محصولات این حوزه ایفا نماید. این میوه که در بسیاری از مناطق دنیا نیز برداشت نشده و به عنوان یک میوه وارداتی شناخته می‌شود، خواص اعجاز انگیزی دارد که در ادامه با بسیاری از آن‌ها آشنا خواهیم شد. برخی از خواص آووکادو مانند بسیاری از میوه‌های سبز رنگ چون گلابی، سیب و خیار از جنس آنتی‌اکسیدان و جوانساز بوده و از این رو در بسیاری از محصولات آرایشی , عطر سازی  مورد استفاده واقع می‌شود. آووکادو میوه‌ای است که علیرغم گرمسیر بودن در ایران تولید نمی‌شود. هسته آووکادو بخشی از این میوه است که روغن آووکادو یا عصاره مورد استفاده در محصولات آرایشی و بهداشتی را از آن تهیه می‌کنند. درخت آووکادو در مناطق خاصی می‌روید، از این رو بومیان این مناطق به خوبی نحوه رسیدگی به این گیاه را می‌دانند و گیاه را در جهت به دست آوردن میوه‌ای سالم و درجه یک هدایت می‌کنند.چربی‌های نهفته در آووکادو از نوع چربی‌های مفید بوده که در میوه‌های استوایی و گرمسیری یا هسته آن‌ها به وفور یافت می‌شود. خوردن آووکادو نیز در وعده‌های غذایی مختلف می‌تواند ارزش غذایی بالایی را برای مصرف کننده به همراه داشته باشد.آووکادو برای پوست، مو، معده و سیستم گوارشی منبعی غنی از پتاسیم، ویتامین و چربی‌های مفید است.

اووکادو  Persea americana به جنس Persea  و خانواده  Lauraceae  تعلق دارد و بومی کشور مکزیک و دیگر مناطق مرکزی قاره آمریکا است که امروزه به شکل تجاری و به منظور تولید میوه در سایر مناطق دنیا با آب و هوای گرمسیری و یا مدیترانه ای کاشته می شود . درختان همیشه سبز آووکادو می توانند تا حدود 20 متر رشد کنند . برگ ها حدود12 سانتیمتر عرض و 25 سانتیمتر طول دارند. گلها کوچک ، زرد سبز با قطر 10-5 میلیمتر هستند. میوه آووکادو پوستی سبز رنگ و شکلی گلابی مانند دارد که طول آن  20-7 سانتیمتر و وزن آن برابر با 1000-100 گرم  می‌باشد و جالب اینجاست زمانی میوه آنها می رسد که از درخت چیده شود. یعنی  تا زمانی که میوه به درخت وصل است به خوبی نمی‌رسد و قابل مصرف و خوردن نیست

• تنوع اووکادو

گرچه حدود 1000 نوع آووکادو وجود دارد، اما بهترین مورد برای خانه هاس آووکادو است که در نواحی کالیفرنیا و آمریکای لاتین رشد می کند. این آووکادو کوچک و پرشاخ و برگ با میوه های شیرین و پرچرب است. در فصل رشد می‌توانید شاهد آووکادو های بزرگتر و سبزتر باشید. این میوه ها چربی کمتری داشته و آووکادوهای سالم نامیده می شوند.

• گل  های اووکادو

مورد جالبی که در باره گلهای درختان آووکادو وجود دارد جدا بودن گلهای نر و ماده آن از هم است. یعنی وقتی گل های ریز و کوچک آووکادو را نگاه می کنیم باید بدانیم که این گل یا نر است و یا ماده. مسئله دیگری که در رابطه با گلهای این درخت وجود دارد عدم همزمانی در باز شدن گلهای نر و ماده این گیاه است و از این نظر ارقام و انواع آووکادو به دو گروه تقسیم می شوند. گروه اول شامل نمونه هایی هستند که گلهای ماده در ابتدای صبح شکوفا می‌شوند و در انتهای صبح و یا اوایل عصر بسته می شوند اما گلهای نر این درختان که گرده آنها برای باروری گلهای ماده بسیار لازم است در روز بعد شکوفا می شوند. بنابراین گرده این گلهای نر به درد بارور کردن گلهای ماده این درخت نمی خورد زیرا زمان شکوفایی گلهای ماده، گلهای نر هنوز بسته و غیر فعال هستند. گروه دوم درختان آووکادو آنهایی هستند که گلهای ماده در ابتدای عصر هنگام باز می شوند و چند ساعت بعد بسته می شوند و گلهای نر همین درخت صبح روز بعد شکوفا می شوند. بنابراین درختان این گروه نیز مشکل درختان گروه اول را دارند یعنی زمان شکوفایی گلهای نر و ماده با هم ، همخوانی ندارد و گلهای نر یک درخت، گلهای ماده همان درخت را نمی تواند بارور کند. همزمانی شکوفایی گلهای نر و ماده بسیار مهم است زیرا گلهای ماده به همین دلیل بارور نمی شوند و میوه چندانی تولید نمی شود و به همین جهت اگر فقط از درختان یک گروه در یک باغ کاشته شوند میزان تشکیل میوه بسیار اندک است و باید از درختان هر دو گروه در یک باغ و در کنار هم کاشته شوند تا گلهای نر درختان متعلق گروه اول، گلهای ماده درختان متعلق به گروه دوم را بارور کنند و بالعکس. این مسئله برای دوستان عزیزی که تمایل دارند تا تنها یک درخت را در گلدان نگهداری کنند و انتظار میوه دهی خوب را از این گیاه دارند مهم است. گاهی مشاهده می کنیم که تمامی شرایط نگهداری از این گیاه مناسب است اما  گیاه  اووکادو میوه چندانی ندارد که به دلیل ذکر شده در قسمت بالا باید توجه کرد.

دز ادامه زوش هایی برای کاشت و رشد این گیاه در خانه برای شما خواهیم گفت 

• شرایط نگهداری و پرورش آووکادو

• نور: آووکادو هم مانند موز به نور کامل خورشید نیاز دارند. اگر از یک دانه کار خود را آغاز کرده اید، باید آن را در مقابل نور خورشید قرار دهید تا ریشه های اولیه آن شکل گرفته و برگ ها پدید آیند.کمبود نور موجب می شود که گیاه اووکادو به طرف منبع نور خم شود و برگهای زیرین و قدیمی گیاه نیز ریزش کنند. از طرفی به طور کل پوسته بدنه این گیاه نازک است و در اثر نور شدید آفتاب می سوزند و به گیاه آسیب وارد می شود. در موطن این گیاه نیز، درختان آووکادو در سایه نسبی سایر درختان بزرگ تر به رشد خود ادامه می دهند. به همین دلیل مکان کاشت این گیاه باید به گونه ای باشد که  پر نور و روشن باشد اما نور مستقیم آفتاب در طی ساعات اولیه روز که نور آفتاب از شدت و گرمای کمتری برخوردار است به گیاه بتابد. در تابستان ها نیز مکان های شمالی خانه و یا پنجره های شمالی برای نگهداری این گیاه مناسب است

• آب: گیاه آووکادو باید همیشه مرطوب باشد اما باید زهکشی کافی داشته باشد. اگر برگ ها زرد شود نشانه آبدهی بیش از حد است. همچنین نمک های کود را از خاک بردارید.

• دما: آووکادو دمای فصول گرم را ترجیح می دهد، اما می تواند دمای کم تر از 50 درجه زمستان را نیز تحمل کند اما رشد کند خواهد بود. در طی فصل رشد،  این گیاه حداقل به وجود 150 روز با دمایی بیش از  30 درجه نیاز دارد تا بتواند بهترین رشد و میوه دهی را داشته باشد . همچنین در طی روزهای گرم تابستان و البته اگر گیاه در مکانی مناسب از نظر محافظت در برابر نور بخصوص نور بعد از ظهر قرار بگیرد و آبیاری نیز به شکل منظم انجام شود ، این گیاه دما را می تواند تا حدود 37 درجه نیز تحمل کند .میوه ها را پس از برداشت و برای ماندگاری بیشتر می توان در مکانهایی با دمای 5.6-3.3 درجه سانتی گراد نگهداری کرد.

• خاک:  

 خاکی با زهکش خوب نیاز دارد تا از ماندگاری رطوبت اضافه در بین ریشه ها جلوگیری شود. همچنین زهکش نامناسب به همراه وجود املاح در آب آبیاری و یا کوددهی نامناسب و بیش از اندازه می تواند موجب افزایش املاح در خاک شود و درختان آووکادو از جمله گیاهان حساس به جمع شدن املاح و به اصطلاح شور شدن خاک هستند. سوختگی نوک و حاشیه برگها و پیشروی این سوختگی به سمت محور مرکزی برگ و یا قهوه ای شدن پهنک برگ از نشانه های وجود املاح بیش از اندازه در خاک این گیاه است که اگر به این مسئله توجه نشود گیاه به تدریج از بین خواهد رفت. به همین دلیل باید از آبی با کیفیت مناسب استفاده کرد و هر دفعه مقداری آب به کار برد تا حتما آب از منافذ زیرین گلدان خارج شود. آب خارج شده می تواند مقداری از املاح اضافی موجود در خاک را نیز با خود بشوید و بیرون بیارود. برای آبیاری درختان آوودکادو و برای اینکه آب بتواند املاح اضافه اطراف ریشه ها را با خود بشوید می تواند مقدار 1.5-0.5 لیتر آب را به تدریج و به مدت یک ساعت به گیاه داد. برای کاشت این گیاه میتوان از مخلوط خاکی خاک معمولی +خاک برگ+پیت موس+شن  استفاده کرد همچنین گاهی برای زهکش بهتر و سبکتر شدن خاک می توان از خاک معمولی صرف نظر کرد و از خاک برگ+پیت موس+شن استفاده کرد. ریشه های این گیاه سطحی است بنابراین گرمای بیش از حد در تابستان و یا سرمای زیاد زمستان می توانند به ریشه ای این گیاه آسیب وارد کنند . با استفاده از مالچ (مواد ارگانیک که در سطح خاک پخش می شوند) می توان ریشه ها را تا حدودی محافظت کرد. موادی همانند خاک برگ را می توان به ضخامت 7-5 سانتیمتر بر روی سطح خاک پخش کرد تا به سلامتی ریشه ها بیشتر کمک شود. البته این لایه از مواد ارگانیک همانند خاک برگ را با فاصله حدود 15-10 سانتیمتری از تنه اصلی گیاه استفاده کنید. زیرا این مواد به طور کل می توانند رطوبت را در خود نگهدارند که این می تواند به ضرر ریشه ها و طوقه حساس این گیاه باشد. برای کوددهی باید توجه کرد که گیاه جوان تا 2-1 سال اول زندگی به کود نیازی ندارد. بعد از آن می توان از کودهایی کامل همانند 10-10-10   و یا 12-12-12 هر سه ماه یکبار در طی فصل رشد استفاده کرد. البته برخی از پرورش دهندگان ترجیح می دهند که برای درختان جوان 4-3 ساله از کودهایی همانند 0-0-20 استفاده کنند زیرا مطرح می کنند که این درخت در سالهای اولیه میوه تولید نمی کند بنابراین نیازی به مصرف فسفر و پتاسیم نیست . بعد از گذشت 7-6 سال از کود محتوی فسفر و پتاسیم نیز استفاده می کنند تا درخت برآوری بهتری در سالهای آینده داشته باشد. همچنین برای درختان بالغ که به میوه دهی رسده اند از فرمول هایی با میزان نیتروژن و پتاسیم بیش از فسفر و همچنین پتاسیم بیش از نیتروژن استفاده می کنند تا رشد و میوه دهی بهتر انجام گیرد. مثلا می توان از فرمولهایی با نسبت 2-9-3-8 استفاده کرد. عدد آخری یعنی 2 نشان دهنده میزان منیزیم کود است که درختان آووکادو با وجود این عنصر از رشد بهترین برخوردار هستند. (عدد 9 نسبت پتاسیم عدد 3 نسبت فسفر و عدد 8 نسبت نیتروژن را نشان می دهند)  برخی از پرورش دهندگان اعتقاد دارند که گیاهان جوان نیاز زیادی به کود ندارند و سالی 2-1 قاشق غذاخوری از این کودها برای هر درخت در طی سالهای اولیه رشد کافی است و نیازی به کوددهی ماهانه نمی باشد. اگر این گیاه در گلدان نگهداری می شود  ابتدای فصل بهار زمان خوبی برای تعویض گلدان آن است و اگر شرایط محیطی منطقه زندگی شما به گونه ای است که در فضای باز می توانید آووکادو را نگهداری کنید فاصله درختان از یکدیگر را در حدود 7-4.5 متر در نظر بگیرید.

• کود: باید در فصل رشد با کود غنی از گیاه مراقبت کنید. پس از چند سال که گیاه بزرگ تر شده و آماده میوه دهی است می توان از کود میوه و سبزی استفاده کرد.

• اندازه گلدان  :  امکان نگهداری اووکادو در گلدان وجود دارد و میزان بلند شدن و بزرگ شدن آن نیز بستگی به اندازه گلدان  انتخاب شده دارد. در اوایل رشد این گیاه و زمانی که گیاه از دانه جوانه زده است می توان از گلدانی با دهانه 20-15 سانتیمتر استفاده کرد. زمانی که این گیاه به ارتفاع 90-60 سانتیمتری می رسد گلدانی به قطر دهانه 20-15 سانتیمتر برای آن کافی است. گیاهان جوان آووکادو هر 3-2 سال یکبار نیاز به تعویض گلدان دارند و قطر دهانه و ارتفاع گلدان جدید می بایست در حدود 5-2.5 سانتیمتر بیشتر از قطر دهانه و ارتفاع گلدان قبلی باشد. به این ترتیب گلدان مربتا بزرگ و بزرگتر می شود اما این نیز حد اندازه دارد. برای گیاهان بالغ آووکادو معمولا گلدانهایی با عمق و قطر حدود 60 سانتیمتر استفاده می شود . برای گیاهان بالغ با این اندازه گلدان، دیگر هر سال نسبت به بزرگ کردن گیاه بالغ اقدام نمی شود بلکه نسبت به تعویض خاک سطحی گلدان تا عمق حدود 5 سانتیمتری سطح با خاک غنی و تازه همانند مخلوط خاک برگ+کود بسیار پوسیده گاوی اقدام می شود. در مورد این گیاهان امکان دارد که پس از مدتی ریشه ها به دلیل کمبود  فضا دچار پیچیدگی ریشه شوند که در این رابطه نیز می توان نسبت به هرس ریشه این گیاه البته با احتیاط فراوان اقدام کرد. این کار برای گیاهانی بزرگ قامتی که دیگر امکان بزرگ کردن گلدان آنها وجود ندارد هر دو سال یکبار انجام می شود. گیاه در اواخر زمستان/اوایل بهار از گلدان بیرون آورده می شود سپس خاک اطراف ریشه ها با دست نرم و شکل می شود و حدود 2.5 سانتیمتر از انتها و نوک ریشه ها زده می شود. سپس گیاه در همان گلدان قبلی کاشته می شود. توجه کنید که این کار همانطور که ذکر کردم برای گیاهان بزرگ و بالغی است که دیگر امکان بزرگ کردن اندازه گلدان آنها نیست و برای اووکادوی جوان استفاده نمی شود.

• اندازه گلدان کاشت هسته اووکادو یکی از راه های تکثیر آن است. البته گیاه تولید شده توسط میوه حدود 10-7 سال زمان نیاز دارد تا بتواند به مرحله تولید میوه برسد. هسته این گیاه را میتوان هم در خاک و هم در آب کاشت تا جوانه بزند. بعد از بیرون آوردن هسته از میوه باید بلافاصله آنرا استفاده کرد و نباید گذاشت تا سطح بیرونی آن خشک و محکم شود همچنین بهتر است که قبل از کاشت ابتدا هسته را با آب به خوبی شست و بعد از آن استفاده کرد. همچنین نیازی به جداسازی پوسته قهوه ای رنگ هسته از روی آن نیست  و اتفاقا اگر به جداسازی این پوسته قهوه ای رنگ اصرار کنید و این کار را انجام دهید، به ضرر جوانه زنی آن خواهد بود. همچنین می توان قبل از کاشت به مدت فقط یک دقیقه هسته‌ها را در آبی با دمای 40 درجه قرار داد تا امکان وجود عوامل بیماریزای باکتریایی و قارچی بر روی هسته‌ها کمتر شود. در صورت تمایل کاشت در خاک باید از خاکی با زهکش بسیار خوب همانند مخلوط کوکوپیت+پرلایت و یا خاک برگ+شن استفاده کرد و هسته را در درون خاک تقریبا به شکل سطحی کاشت کرد. یعنی مقدار کمی خاک بر روی هسته ریخته می شود. همچنین حتما باید قسمت بالای هسته رو به بالا قرار گیرد و این مسئله در جوانه زنی آن بسیار مهم است. گلدان حاوی هسته نباید از نظر رطوبتی خشک شود و باید در مکانی با دمای حدود 21 درجه  قرار گیرد که روشن و پر از نور اما به دور از نور مستقیم آفتاب باشد . اگر از روش کاشت هسته در آب می خواهید استفاده کنید می توانید از این روش پیروی کنید: همانطور که در تصویر پاین می بینید از چهار خلال دندان استفاده می شود. هر خلال دندان را حداکثر تا حدود 5 میلیمتر در هسته فرو می کنیم . سپس با کمک این خلال دندانها هسته‌ها در دهانه یک لیوان نگه داشته می شوند. در لیوان تا حدی آب ریخته می شود که  قسمت زیرین هسته تا حدود نیمی از ارتفاع آن در آب فرو می رود. مکان نگهداری گرم و روشن و پر از نور اما به دور از نور مستقیم آفتاب است.هر روز سطح آب را در لیوان بررسی کنید و در صورت پایین رفتن سطح آب مجددا در آب بریزید و همچنین هر هفته باید نسبت به تعویض آب داخل لیوان اقدام کرد. حدود 6-4 هفته طول می کشد تا پوسته هسته شکاف بردارد و ساقه و ریشه از آن بیرون بیاید . هسته‌هایی که پس از این مدت شکاف نمی خورند دیگر به درد نمی خورند و باید آنها را دو رانداخت 

• تکثیرآووکادو به روش های مختلف تکثیر می شود. متخصصین انواع محبوب آووکادو را به ریشه مقاوم پیوند می دهند تا یک درخت مقاوم با میوه مطلوب داشته باشند. این کار از طریق قلمه زدن ممکن است. اما در خانه ها اغلب  از دانه آغاز می‌شود. برای تکثیر دانه های آووکادو، سه خلال دندان را در یک دانه فرو برده و آن را از انتها در لیوان آب قرار دهید. آب باید دو سانتی متر از دانه را بپوشاند. آن را در یک مکان گرم بگذارید اما نباید نور مستقیم به آن بخورد. دانه در عرض دو تا شش هفته جوانه می دهد. بگذارید گیاه جوان تا دوازده سانتی متر رشد کند، سپس آن را کوتاه کرده و به شش سانتی متر کاهش دهید تا ریشه ها بیشتر رشد کنند. با ظهور اولین برگ ها، آووکادو را در گلدان دارای خاک بکارید.